Ơ, thế hóa ra đúng như sách à? Đúng là ngày xưa mình đọc sách cũng thấy loằng ngoằng chẳng hiểu gì cả, đến giờ vẫn không biết đã hiểu chưa.
- Trước khi lấy ví dụ thì cũng muốn nhắc lại locus là gì, mặc dù chắc biết cũng đã thừa biết:
Locus là vị trí của một trình tự ADN (tất nhiên gen cũng là một trình tự ADN rồi
) ở trên nhiễm sắc thể (thực ra có thể hiểu NST là một đoạn ADN rất dài cuộn gấp lại). Ví dụ: locus có tên 6p21.3 là trình tự ADN nằm tại tầng 3, nhà số 1, đường số 2 trên nhánh ngắn (p) NST số 6 (6).
- Bộ NST 2n bao gồm n cặp NST tương đồng, như vậy mỗi locus sẽ có hai trình tự tương ứng nằm trên 2 NST tương đồng. Hai trình tự này có thể giống nhau (gọi là đồng hợp) mà cũng có thể khác nhau (gọi là dị hợp). Mỗi trình tự được gọi là một alen (hiểu ngầm là alen của cái trình tự còn lại).
- Không biết bi giờ bạn có cần đến ví dụ nữa không? Thôi thì cứ đưa ra cho nó thêm phần sinh động nhé
Gen p53 là một gen ức chế khối u có vị trí ở tầng 1, nhà 3, đường số 1 trên nhánh ngắn NST số 17 (17p13.1). Có 2 NST số 17 trong mỗi tế bào nên đương nhiên là sẽ có 2 gen p53 rồi, 2 gen này gọi là alen. Bình thường 2 gen alen này giống nhau, chúng đều tạo ra protein p53 có tác dụng ức chế không cho khối u phát triển. Khi tiếp xúc với phóng xạ hay hóa chất độc hại...một trong 2 gen có thể bị đột biến thay đổi trình tự, lúc đó ta có 2 gen alen khác nhau. Nhưng lúc này khối u vẫn chưa thể phát triển vì gen alen chưa bị đột biến sẽ tăng tổng hợp để có đủ protein p53 ức chế khối u. Khi cả 2 gen alen đều bị đột biến thì chẳng có protein p53 nào được tạo ra nữa, lúc đó khối u sẽ phát triển.
Nếu chưa hiểu chỗ nào, bạn cứ cho biết.